Często słyszy się stwierdzenie „rozwiódł bym się/rozwiodła, ale ona/on nie da mi rozwodu”. Czy to możliwe? I tak, i nie.
Przepis mówi, że nie może żądać rozwodu małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia, chyba, że drugi małżonek wyrazi zgodę albo brak zgody jest sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.
W rzeczywistości dopiero po przeprowadzeniu całego postępowania sąd ustala, która strona jest wyłącznie winna rozkładowi pożycia. Czyli w rzeczywistości może żądać, tylko sąd może tego żądania nie uznać. I tutaj pozostaje klauzula zasad współżycia społecznego. Orzecznictwo wskazuje, że brak zgody nie może być jedynie szykaną, czy próbą zemsty na małżonku, musi mieć oparcie w subiektywnych zasadach współżycia społecznego, nie odczuwanych indywidualnie przez skrzywdzonego małżonka.
Co to znaczy w praktyce? Na przykład dziecko w nowym związku to powód udzielenia rozwodu na żądanie strony wyłącznie winnej. Po pierwsze, to Sąd „daje” rozwód, a nie małżonek. Po drugie, rozwód jest orzekany w przypadku spełnienia określonych warunków.
Po pierwsze musi nastąpić trwały i zupełny rozkład pożycia małżonków, po drugie orzeczenie rozwodu nie może naruszać dobra małoletnich dzieci.
Tak mówią przepisy, ale co to znaczy w praktyce? W praktyce Sąd indywidualnie ocenia czy doszło do spełnienia ustawowych warunków. Na pożycie składa się więź emocjonalna, fizyczna i gospodarcza. Tylko zerwanie więzi na wszystkich trzech płaszczyznach skutkuje rozwodem. Jeżeli strony mieszkają razem, wspólnie prowadzą gospodarstwo domowe, płacą rachunki nawet nie rozmawiając i nie współżyjąc ze sobą, rozwód nie będzie możliwy.
Zerwanie więzi powinno być zupełne i trwałe. W praktyce zdarza się, że jeżeli więź ustanie w chwili składania pozwu, to do pierwszej rozprawy rozwodowej zwykle osiąga przymiot trwałości.
W kwestii dobra małoletnich dzieci, Sąd bierze pod uwagę całokształt okoliczności dotyczących dzieci. Zwykle funkcjonowanie w skonfliktowanej rodzinie nie służy dzieciom.
Jeżeli powyższe warunki są spełnione Sąd może orzec rozwód.